Są trzy kluczowe powody, dla których przygotowaliśmy to opracowanie.

Pierwszy z nich wynika z tego, że gdy ktoś spotyka się z „tematem kaszubskim” po raz pierwszy to pyta zwyczajowo o cztery kluczowe rzeczy:

• kim są Kaszubi, czyli jaka jest ich tożsamość?
• na czym polega fenomen ich mowy?
• ilu ich jest?
• oraz gdzie są Kaszuby, czyli gdzie mieszkają Kaszubi?

I choć wydaje się, że to proste, łatwe i oczywiste pytania to odpowiedzi na nie wcale takimi nie są. A każda, która jest udzielana, może wzbudzać wątpliwości czy nawet kontrowersje.

W przypadku pytania o kaszubskie terytorium odpowiedzi mogą być różne w zależności od tego, na czym się skupimy:

• czy odwołamy się do przeszłości (a jeszcze różnie wyglądałoby to w zależności od wybranej epoki);
• czy ważnym będzie kontekst przyrodniczy (Pojezierze Kaszubskie, Pobrzeże itd.) – ten aspekt tutaj pominiemy;
• czy też spróbujemy sięgnąć do wymiaru administracyjnego, lecz tutaj trzeba mieć świadomość, że nie da się wytyczyć „administracyjnych granic Kaszub”. Choć jednocześnie współcześnie często podkreśla się, że po 1998 r. „całe Kaszuby” znalazły się w granicach województwa pomorskiego.